درمان شوک در گربه
مورد ارجاعی : گربه 4 ساله نر عقیم نشده که با ماشین بر خورد داشته است .
معاینات بالینی اولیه : حیوان به پهلو افتاده دمای بدن 33.8 مخاطات رنگ پریده ،ضربان قلب 140 در دقیقه ،تنفس 60 عدد در دقیقه . احتمال شکستگی در استخوان تیبیا پای چپ .
به نظر شما اولین اقدام برای درمان این گربه چیست ؟
1.رگ گیری وتزریق 60 میلی لیتر مایعات کریستالوئیدی
2.رگ گیری و تزریق 10 میلی گرم مایعات کلوئیدی
3.گرم کردن شکم وسینه حیوان
4. تزریق یکباره 15 میلی لیتر بر کیلوگرم مایعات کریستالدوئیدی با 2 میلی لیتر برکیلو مایعات کلوئیدی
5.ارجاع به رادیولوژی و بستن پای چپ گربه تا مشخص شدن نتایج رادیولوژی
6.گزینه 3و 4 با همدیگر
----------------------------------------------------------------------------------------------------
پاسخ صحیح گزینه 6 است . گرم کردن فوری شکم وسینه حیوان به همراه تزریق مقدار کم اما یکباره 15 میلی گرم بر کیلو گرم مایعات کریستالوئیدی با 2 میلی لیتر کلوئیدی بر کیلوگرم .
هیچ گاه رسیدگی به شکستگیها تا زمانی که زخم باز و خونریزی فعال وجود نداشته باشد در اولویت قرار ندارند .بلکه اولین مورد رسیدگی به شوک حیوان است . شوک در گربه عموما باعث برادی کاردی وهیپوترمی و هیپوتاسیون می شود که به ان اصطلاحا مثلث شوک گربه می گویند . در سگ عموما شوک تاکی کاردی میدهد .
در گربه وقتی وازورسپتورهای کاهش فشار خون فعال میشوند هم اعصاب سمپاتیک و هم عصب واگ را تحریک میکنند . تحریک واگ سبب کاهش اثرات اعصاب سمپاتیک گشته و به جای اینکه تاکی کاردی ایجاد شود برادی کاردی ایجاد می شود. کاهش خونرسانی به عروق محیطی سبب هیپوترمی گشته و همچنان که هیپوترمی شدید تر میشود قبض عروقی جایش را به اتساع عروقی داده که سبب کاهش بیشتر دما و افت فشار می گردد. این موارد همه با هم سبب ایجاد یک چرخه معیوب می گردند .
گرم کردن سریع حیوان :
درک تغیرات ایجاد شده در گربه ی دچار شوک باعث می شود که مناسب ترین راه درمان برگزیده گردد. با این که هنوز مدارک علمی کافی برای اثبات این مورد وجود ندارد اما با توجه به تجربیات نگارنده یکی از کلیدی ترین موارد درمانی در شوک گربه ها ، گرم نمودن سریع حیوان به خاطر احتمال وجود اریتمی قلبی در هیپوترمی میباشد. گرم حیوان از طریق شکم و قفسه سینه بدون دست و پا ها بهترین نتیجه را خواهد داشت.
احتیاط در مورد مایع درمانی:
در هنگام هیپوترمی مایع درمانی می بایست با احتیاط صورت بگیرد چرا که بعد از گرم شدن حیوان می تواند سبب تجمع بیش از حد مایعات گردد این به این خاطر است که در زمان هیپوترمی عروق به کاته کولامین ها پاسخ نداده و متسع مانده و هیپوتاسیون بالینی نیز باقی می ماند. پاسخ طبیعی دامپزشک بر اساس پائین بودن فشار خون نیز ادامه مایع درمانی میباشد . وقتی بدن گربه به دمای طبیعی برگشت انگاه عروق توانایی پاسخ دادن به کاته کولاین ها را پیدا میکنند و منقبض می شوند .
این انقباض سبب می شود حجم مایعات در عروق بالا رفته و مایعات به بیرون عروق نشت کنند .این حالت می توانند سبب ادم ریوی بگردد.
چه نوع مایعی استفاده کنیم :
توصیه های استاندارد مبنی برای تزریق یکباره کریستالوئیدها 50- 70 میلی گرم و کلوئید ها مثل هتااستراچ 10-15 میلی گرم می تواند بعد از گرم شدن بدن حیوان باعث افزایش حجم مایعات شود .لذا تزریق یکباره 10-15 میلی گرم مایعات کریستالوئیدی یا 2-3 میلی گرم مایعات کلوئیدی در هنگام هیپوترمی می بایست تزریق گردد.
گرم نمودن تهاجمی حیوان می بایست شروع شود .بطری های اب گرم پیچیده توسط ملافه یا حوله که بیشتر شکم وسینه حیوان را بپوشاند تا از سوختگی جلوگیری نماید.از پتوهای برقی(با احتیاط کامل)، انکوباتورهای نوزادان یا تخت های گرم نوزادان نیز می توان استفاده شود.
گرم نمودن مایعات تزریقی به حدود 38 درجه سانتیگراد برای گرم نگه داشتن بدن حیوان کمک کننده باشد وقتی دمای بدن گربه به 36.6 درجه سانتیگراد رسید انگاه فشار خون دوباره کنترل شود اگر هیپوتانسیون وجود داشت با همان مقادیر مایع درمانی ادامه پیدا کند تا فشار سیستولیک به 90 میلی لیتر جیوه برسد . تجویز مقادیر نگهدارنده کریستالدوئیدی برای نگاه داشتن فشار خون بعد از گرم شدن لازم است . پس از گرم شدن اگر علائم تجویز بیش از حد مایعات دیده شد از فورسماید 2-4 میلی لیتر بر کیلو میتوان استفاده و مایع درمانی قطع شود .
ترجمه : امیررضا عامری نایینی ، دامپزشک ،کلینیک دامپزشکی آران
