وب سایت کلینیک دامپزشکی آران | تشخیص و درمان ترس و تشویش سگ

کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.

تشخیص و درمان ترس و تشویش سگ

رفتارهای پریشانی و ترس در سگسانان شایع اند که می توانند به صورت تشویش از جدایی ،وحشت از صدای رعد و برق و یا خشونت به سمت انسان یا دیگر حیوانات خود را نشان دهند .

وجود استرس کوتاه مدت در یک سگ سالم لازم است که حیوان را آگاه ساخته تا نسبت به محرک ها عکس العمل نشان (مثلا دوری جستن از غریبه ، صدای ترسناک ، دیگر سگها وغیره ) بدهد. با این وجود اگر این پاسخ طولانی شود ( مثل ترس دراز مدت از رعد وبرق یا وحشت در هنگامی که صاحب خانه نیست ) میتواند باعث شروع ایجاد عوارض عاطفی ، فیزیکی و بیمار گونه شده که بالقوه سبب کاهش عمر حیوان میشوند .

از اثرات استرس مزمن می توان به ضعف ایمنی (افزایش احتمال عفونت های عود کننده)، وسواس ، تغییر خونرسانی به ارگانها که سبب میشود حیوان در معرض بیماریهای دیگر قرار بگیرد ( مثل زخم معده ) اشاره کرد .

تشخیص تشویش

مسئولیت دامپزشک این است که با مشاهده رفتارهای سگ تشخیص دهد که حیوان دچار تشویش است یا نه. تصور میشود ترس و یا تشویش در حیواناتی که برخی علائم را از خود نشان میدهند وجود داشته باشند . از این علائم میتوان به :

· گوش بزنگ بودن

· نگاه نکردن به محرک

· مخفی شدن

· خواباندن گوش ها

· قدم زدن

· دفع ادرار و یا مدفوع در محلی نابجا

· له له زدن

· ریزش آب دهان

· زوزه کشیدن یا ناله کردن

· لرزش بدن یا تکان دادن بدن

· مخفی کردن دم زیر پا

· لیسیدن لب

· بی اشتهائی

· خمیازه کشیدن اشاره نمود .

درمان تشویش و ترس:

فارغ از ریشه اصلی ایجاد ترس و تشویش درمان بر چهار اصل پایه گذاری میشود .

1) پرهیز

2) حساسیت زدایی

3) شرطی کردن

4) جایگزینی پاسخ
1. پرهیز: مخصوصا در اوایل شروع درمان دور نگاه داشتن حیوان از عامل ایجاد ترس و تشویش بسیار مهم است اما اغلب دشوار. برای مثال اجتناب از صدای رعد و برق در منطقه ای که رعد و برق خیز است یا پرهیز از دیین سگ ها در مناطقی که دیدن سگ دیگر غیر قابل اجتناب است (مثل زندگی در آپارتمان ) حذف کردن این عوامل را دشوار و گاهی نیز غیر ممکن میسازد.

میبایست در مورد روش های درمان با صاحب سگ صحبت کرد . کاهش دادن صدا و کمتر دیدن رعد و برق در سگی که از رعد و برق میترسد با استفاده از روشهایی همچون تعبیه اطاقی که صدا به ان نفوذ نمیکند ، دو جداره کردن پنجره ها ، بستن قسمت هایی که صدا یا نور از آن دیده و شنیده میشود، استفاده از گوش گیر ، بلند کردن صدای موسیقی و .... مفید هستند.

برای سگ هایی که از سایر سگ ها میترسند بیرون بردن حیوان در زمان های خلوت و آرام و یا تهیه جای خواب نرم ، زیر انداز پهن خوبی یا یک تکه چمن در داخل خانه میتواند ارامش بخش باشد. این راه حل ها بلند مدت نبوده و فقط به صورت کوتاه مدت می توانند تشویش و ترس حیوان را کاهش دهند

2. حساسیت زدایی : حساسیت زدایی یعنی معرفی عامل محرک ترس یا تشویش با کمترین مقدار که سبب ترس در حیوان نگردد . همانند کم کردن صدا ، افزایش فاصله با محرک و تغییر محیط . برای مثال حساسیت زدایی برای سگی که از غریبه ها می ترسد به این صورت خواهد بود که فرد غریبه در فاصله ای قرار بگیرد تا باعث ایجاد ترس در سگ نشود . یعنی سگ علائم تشویش مثل قایم شدن پشت صاحب و یا خواباندن گوش را از خود نشان ندهد . پس از آن محرک را به تدریج با کاهش فاصله بین سگ و غریبه افزایش میدهیم . ترجیحا سگ نزدیک غریبه شود نه غریبه به سگ . اگر فرد غریبه نزدیک شود سگ احساس میکند که دارد به تله می افتد اما بالعکس اگر خود سگ نزدیک غریبه شود اطمینان دارد که در صورت ایجاد خطر فوری می تواند پا به فرار بگذارد . با روش حساسیت زدائی سگ کم کم فرا میگیرد که ترس او از غریبه کم کم از بین برود و در حضور غریبه حیوان احساس راحتی نماید .

3.شرطی کردن :

شرطی کردن به عملی لذت بخش گفته میشود(مثل ناز و نوازش و یا دادن تشویقی) که پشت سر هم و مکرر همزمان با یک محرک ناخوشایند برای سگ انجام میگیرد تا حیوان آن محرک ناخوشایند را در ذهنش خوشایند تعبیر کند .

شرطی کردن می تواند با اصل حساسیت زدائی و هنگامی که سگ در آرامش است انجام بگیرد . در هر دو حالت ما می خواهیم یک تجربه خوشایند در ذهن حیوان حک کنیم . مثلا همراه کردن دادن تشویقی در زمان رعد و برق برای سگی که از رعد وبرق وحشت دارد یا همراه کردن بازی با آمدن سگ غریبه وقتی سگ از دیگر سگها میترسد.

4.جایگزینی پاسخ :

مشابه شرطی کردن ، جایگزینی پاسخ شامل جایگزین کردن یک پاسخ رفتاری غیر مطلوب با پاسخ مطلوب می باشد. برای مثال به جای اینکه حیوان رفتار ناخوشایند الف و برا ( مثل شنیدن رعد و برق و قایم شدن زیر میز ) را نشان دهد رفتار الف و د یعنی شنیدن صدای رعد و برق و به دنبال تشویقی گشتن را جایگزین کند . این یعنی پاسخ رفتاری ناخوشایند را به پاسخ رفتاری خوشایند تبدیل کنیم. .

مشکل اصلی این جاست که برخی صاحبان سگ تصور میکنند که اصل جایگزینی پاسخ و شرطی کردن حیوان را برای انجام یک رفتار غیر دلخواه تشویق میکند .

خیلی مهم است که توضیح داده شود که سگ دارد یک پاسخ مناسب را فرا میگیرد و به جای این که قایم شود و بلرزد و غذا یش را بریزد و یا پارس کند در هگام ایجاد عامل ترس به دنبال تشویقی بگردد.

دارو درمانی

داروی ضد اضطراب برای کنترل رفتارهایی بر پایه ترس موثرند . مصرف کوتاه مدت داروهای خانواده بنزوذیازپینی مثل آلپرازولام یا دیازپام میتوانند تشویش را کم کند در حالی که اشتها را افزایش میدهند و این سبب میشود اصول فراگیریشرطی کردن و جایگزینی با موفقیت بیشتری انجام شوند .

حیوانات بزدل نسبت به محرک های زیادی در طول روز تشویش و ترس نشان میدهند . در این موارد یک داروی طولانی اثر مثل فلوکستین ،کلومیپرامین و بوسپیرون ممکن است مورد احتیاج باشند .

برای سگها یی که به صورت ارثی تشویش دارند و ترسو هستند ( مثلا در طوفان ، آتش بازی ، بازدید فامیل مخصوصا بچه ها) بنزودیازپین های کوتاه مدت میتواند به خوبی پاسخ دهند .

داروی ترازودون یک داروی ضد اضطراب است که بازجذب سرتونین را مهار کرده و میتواند به تنهایی یا به همراه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین با نام مخفف اس‌اس‌آرآی‌ها (SSRIs) یا ضد افسردگی های سه حلقه ای تجویز شوند .

تهیه و تنظیم :امیررضا عامری نایینی ، دامپزشک ،کلینیک دامپزشکی آران