وب سایت کلینیک دامپزشکی آران | آب مرواريد يا كاتاراكت سگ و گربه

با وارد کردن ایمیل خود محتوای این صفحه به ایمیل شما فرستاده می شود

محتوای این صفحه به ایمیل شما ارسال گردید.

پست الکترونیکی

ارسال

انصراف

كاتاراكت يا به اصطلاح اب مرواريد به مات شدن لنز(عدسی) داخل چشم گفته میشود. لنز چشم يك ساختاری كاملا شفاف است كه در پشت عنبيه (قسمت رنگي چشم)و مردمك قرار گرفته است که كار آن تطبیق و متمركز نمودن نور وارد شده از مردمك بر روي شبكيه در پشت چشم مي باشد.

کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.

در بیماری كاتاراكت اگر به مردمك چشم دقت نماييد به جاي اينكه سياه باشد يك هاله سفيد رنگ در پشت مردمک خواهيد ديد. يك حالت طبيعي ديگر نيز مي تواند باعث ايجاد اين وضعيت در چشم شود كه به آن Nuclear sclerosis یا "پیری لنز چشم" مي گويند.همانطور كه گفته شد اين حالت يك روند طبيعي در چشم است كه در حيوانات پير در اثر تراکم سلولها در مرکز لنز ايجاد شده و بر خلاف كاتاراكت كه يك وضعيت بيمار گونه است به ندرت باعث اختلال در بینایی حيوان ميگردد. به همين خاطر اگر حالت كدورت یا ماتی در چشم سگ يا گربه تان احساس کردید باید براي تفريق اين دو از یکدیگر به دامپزشك مراجعه نماييد. بیماری کاتاراکت در سگها شایع است اما در گربه ها به ندرت ايجاد ميشود . برخی نژادهای سگ مثل پودل مينياتور،وست هایلند وایت تریر، كوكر اسپانيل آمريكايي ،اشناوزرمينياتور، روتريور، بوستون ترير و هاسكي به ابتلای این بیماری مستعدتراند.

شدت كاتاراكت بنا برا علت به وجود اورنده متفاوت است ، بعضي وقتها تنها قسمتي از لنز مات و يا کدر ميشود. اگر يك سوم یا بیشتر لنز مات شود آنوقت میتواند بر روي ديد حیوان تاثير گذاشته و باعث اختلال در بینایی گردد. اگر تنها يك چشم به كاتاراكت مبتلا شود تاثیر زيادي بر روي ديد حيوان ندارد. اما اگر هر دو چشم درگیر شوند ميتواند بر روي ديد تاثير گذاشته وحتي باعث كوري نیز شود.

بر اساس سن به وجود امدن کاتاراکت را به انواع 1- مادرزادی 2- نوزادی 3- جوانی (تا 5-6 سال در سگ ) 4- پیری تقسیم میکنند.

برخلاف تصور بسياري از مردم ، كاتاراكت در سگها به علل ژنتیکی و ارثی ایجاد شده و كمتر به خاطرابتلا به دیابت ملیتوس(مرض قند) به وجود میاید . بعد از وراثت از علل دیگر ايجاد كاتاراكت میتوان به بالا بودن قند خون (مثل مرض قند) ، كاهش ميزان كلسيم خون(مثلا در کمبود کلسیم بعد از زایمان یا کم کاری غدد پاراتیروئید)، برق گرفتگی ، برخی سموم و داروها ، تشعشعات (مثلا در درمان سرطان ها)، ضربه ، فرورفتن جسم تیز وبرخی کمبود های تغذیه ای اشاره نمود. برخی از بیماری های داخل چشم مثل التهاب ویا گلوکوم نیز میتوانند منتهی به ایجاد کاتاراکت شوند.

کاتاراکت مادرزادی در سگ و به ندرت در گربه به تنهایی یا همراه با سایر اختلالات چشم میتواند وجود داشته باشد.اگر در این موارد کاتاراکت کوچک و تنها عارضه در چشم باشد معمولا در بینایی اختلال ایجاد نکرده و با افزایش سن نیز پیشرفت نمیکند.

كاتاراكت ارثي میتواند در مراحل مختلف زندگی مثل جنینی ، نوزادی ، جوانی (اکثر موارد ) و پیری ایجاد شود.در این موارد بعضی از انها اندازه شان ثابت مانده و بعضی نیز پیشرفت میکنند.

کاتاراکت 6-12 ماه بعد از ابتلا به بیماری قند در سگ ها میتواند ایجاد شود به طوریکه تقریبا بیش از نیمی از مبتلایان به مرض قند مبتلا به کاتاراکت نیز هستند. افزایش گلوکز خون باعث جذب بیش از حد این ماده توسط لنز میشود.در لنز گلوکز اضافی به وسیله انزیمی به نام "الدوز ردکتاز" تبدیل به قند دیگری به نام سوربیتول گشته که بسیار جاذب اب است.جذب اب در لنز موجب کدورت ان و ایجاد علائم مشخص کاتاراکت میشود.این انزیم در جوانها بسیار فعال است و به همین خاطر اب مروارید دربیماران مبتلا به دیابت در جوانی بسیار سریع تر از حیوانات مسن و پیر پیشرفت میکند. کاتاراکت ایجاد شده در اثر مرض قند معمولا در دو چشم به صورت قرینه ظاهر گشته و سریعا نیز پیشرفت میکند

با معاينه چشم ميتوان به وجود كاتاراكت پي برد. معمولا دامپزشک بر اساس شدت مات شدن لنز میتواند کاتاراکت را در یکی از مراحل زیر طبقه بندی کند:

مرحله شروع : در این مرحله کدورت کوچکی بر روی لنز ایجاد شده که اغلب صاحب حیوان متوجه ان نمیشود.در مرحله شروع بینایی مختل نشده و درزندگی حیوان مشکلی ایجاد نمیشود.در صورتی که نور به چشم تابانده شود بازتاب درخشش پشت چشم به خوبی قاب مشاهده خواهد بود.
مرحله نابالغ : در این مرحله کدورت رشد کرده و میتواند مناطق بیشتری از لنز را درگیر کند . با این حال هنوز حیوان تا حدودی دید دارد.در این مرحله است که شما ممکن است به وجود کدورت در چشم سگ تان پی ببرید. در صورت تابندن نور به چشم هنوز بازتاب درخشش پشت چشم تا حدودی وجود دارد.
مرحله بلوغ : در این مرحله کدورت به تمام چشم لنز گسترش یافته و عملا حیوان کور میشود. حیوان به علت نابینایی به اجسام داخل خانه برخورد کرده و دیگر متوجه ارتفاع و وجود سطوح مختلف مثل پله ها نمیشود.

پشت مردمک چشم کاملا مات و سفید رنگ گشته و در صورت تاباندن نور به چشم هیچ تلالویی از پشت چشم دیده نمی شود.

مرحله بعد از بلوغ :در این مرحله عدسی دچار اب رفتگی و چروکیدگی شده و جذب میشود.اگر جذب لنز بسیار زیاد باشد حیوان میتواند تا حدودی بینایی خود را باز پیدا کند.

مهمترين وظيفه دامپزشك تفربق بين حالت طبيعي Nuclear Sclerosis با حالت مرضی كاتاراكت است،وقتي وجود كاتاراكت قطعي شد قبل از اينكه عوارض ان جدي تر شوند سريعا مي بايست جراحي انجام گردد.توسعه و پيشرفت كاتاراكت در سگهاي جوان بسيار سريعتر از سگهاي پير است.

برای پی بردن به شدت کاتاراکت یا تفریق ان با عارضه " پیری لنز" می بایست با چکاندن قطره ای مخصوص چشمی مردمک را گشاد کرد تا تمام لنز به خوبی قابل مشاهده گشته و مورد بررسی قرار بگیرد.در صورتی که حیوان مبتلا به عارضه پیری لنز باشد با باز شدن کامل مردمک یک خط دایره وار در داخل لنز دیده میشود .این حالت وجود یک لنز دیگر در داخل لنز چشم را برای معاینه کننده تداعی میکند.به این حالت اصطلاحا " لنز در لنز " میگویند . دستگاههای چشم پزشکی مخصوصی براي تشخيص محل دقيق کاتاراکت در لنز به کار میروند .تعیین محل کدورت در لنز میتواند به دامپزشک در مورد علت اصلی به وجود اورنده و پیش بینی احتمال ثابت ماندن یا پیشرفت ان کمک زیادی کند. سرعت پیشرفت کاتاراکت بسته به هر حیوان از چند روز تا چند سال متفاوت است. اگر در چشم التهاب همزمان نيز وجود داشته باشد باید توسط آزمايشهاي ديگري علت آن تشخيص داده شود. انجام تصویر برداری (مثل رادیولوژی یا سونوگرافی ) ، آزمايشهاي معمول و یا اختصاصی خون و ادرار نيز براي پي بردن به وجود ديابت ، كاهش كلسيم خون،وجود عوامل عفونی و غیره در صورت صلاحدید دامپزشک ممکن است لازم باشد.

درمان كاتاراكت سگ و گربه:

لنز کاتاراکتی را میتوان به وسیله جراحی از چشم خارج کرد یا همین طور به حال خود رها نمود. اگر کاتاراکت به حال خود گذاشته شوند ممکن است در اپر تورم بیش از حد بترکد و باعث ایجاد واکنشهای خفیف تا شدید در داخل چشم شود. این واکنش ها را تا حدودی میتوان با داروهای ضد التهاب کورتیکواستروئیدی (مثل دگزامتازون یا پردنیزولون) کنترل نمود.اما احتمال موفقیت امیز بودن جراحی در این گونه حیوانات بسیار کمتر خواهد شد. اگر لنزنترکد ممکن است از جای خود خارج شده و باعث ایجاد گلوکوم (اب سیاه ) و یا در نهایت موجب تحلیل رفتن چشم گردد. به همین خاطر توصیه میشود هرلنز کاتاراکتی را با توجه به صلاحدید دامپزشک در اولین فرصت توسط جراحی از چشم خارج نمود.هر چه کاتاراکت پیشرفت کند جراحی نیز مشکل تر خواهد شد. اگر تصميم به جراحي و خارج نمودن لنز كاتاراكتي گرفته شد از چشم مبتلا سونو گرافي بايد صورت بگيرد.گهگاه در صورت امکان قبل از عمل کاتاراکت براي تعيين صحت و سلامت شبیكه چشم ازمايشي به نام الكترورتينوگرافي (Electroretinography) انجام ميشود. اين آزمايش به دامپزشك در تصميمگیری براي انجام جراحي كمك خواهد کرد چرا كه تنها وقتي جراحي كاتاراكت مفيد واقع میشود كه تمام ساختارهاي داخلي چشم سالم باشند و حيوان بتواند بعد از جراحي بینایی خود را باز يابد.

درمان یا تحت کنترل در اوردن مرض قند میتواند باعث توقف یا کاهش روند پیشرفت کاتاراکت شود.تنها زمانی میتوان این گونه حیوانات را تحت عمل جراحی قرار داد که مرض قند شان تحت کنترل در بیاید. اگر داروها یا سموم باعث ایجاد کاتاراکت شده اند میباست تجویزشان قطع گردد تا از رشد کاتاراکت جلوگیری شود. حیوان مبتلا به کاتاراکت که در اثر التهاب داخل چشمی به وجود امده باشد کاندیدای مناسبی برای جراحی نیستند چرا که عوارض بعد از جراحی در انها بسیار شایع تر است.

پيشرفت تدريجي کدورت لنز كه منجر به ایجاد كاتاراكت مي شود عموما غير قابل برگشت بوده بنابراين هيچ دارويي موثر شناخته شده ای وجود ندارد تا لنز كاتاراكتي را دوباره کاملا شفاف سازد. معمولا از قطره اتروپین چشمی برای گشاد نمودن مردمک استفاده میشود تا شعاع دید حیوان افزایش یافته و بینایی افزایش پیدا کند. انواع و اقسام داروها با عنواین مختلف به بازار امده اند که ادعا میکنند جلوی پیشرفت بیماری را میگیرند با این وجود موفق بودن انها زیر سوال و جای بحت دارد.

جراحي مي تواند به دو صورت انجام گيرد:

در آوردن كامل لنز (روش قديمي )
روش فيكو (روش جديد)

جراحي با روش فيكو به وسيله دستگاهي انجام مي گيرد كه با لرزش هاي فرا صوتي اش موجب حل شدن لنز كاتاراكتي شده سپس قطعات حل شده لنز از چشم خارج مي شود.

بعد از جراحی معمولا از داروهای گشاد کننده مردمک ،انتی بیوتیک ها و یا داروهای ضد التهاب استفاده میشود. مراقبتهای پس از جراحی کم اهمیت تر از خود عمل نبوده و تمام دستورات جراح دامپزشک میبایست مو به مو برای موفقیت امیز بودن جراحی انجام شود.پيش بيني درمان و جراحي كاتاراكت بستگي به کنترل ان بیماری و عامل به وجود آورنده دارد. با جراحي حیواناتی که كاتاراكت به خاطر موارد ارثي يا ديابت به وجود امده اند میتوان بینیایی را به انها تا حدودی بازگرداند.جراحی های انجام شده حتی توسط حاذق ترین جراحان نیز میتواند باعث ایجاد عوارضی در چشم گردد.از این عوارض میتوان به عفونت،جداشدگی شبکیه ،ایجاد کدورت در کپسول پشتی لنز،کدورت قرنیه و گلوکوم اشاره نمود. مراجعات منظم برای بررسی و معاینه چشم تا مدت ها پس از جراحی بسیار حیاتی میباشد.

نكاتي در مورد كاتاراكت چشم سگ وگربه :

هر سگ یا گربه مبتلا به اب مروارید لزوما مبتلا به دیابت نیست وبیشترین علت به وجود اورنده کاتاراکت عوامل وراثتی میباشند.
داروهاي تجويز شده توسط دامپزشك مي بايست طبق دستور مصرف شوند.
كاتاراكت ممكن است به علل ژنتيكي يا يك مريضي عمومي ايجاد شود.اگر هر گونه كدورت در داخل چشم سگ يا گربه تان حس كرديد سريعا به دامپزشك مراجعه نماييد.
به ميزان بينايي حيوانتان توجه نماييد،پي بردن به كور بودن حيوانات اغلب كار آساني نيست .چنانچه به سالم بودن بينايي سگ يا گربه تان شك داريد آنها را در محيطي نا آشنا بگذاريد. اگر به وسايل انجا برخورد كنند احتمال كوري وجود دارد.
اگر سگ يا گربه شما مبتلا به كاتاراكت است از قرار گرفتن حيوان درنزديكي سطوح مرتفع ،پله ، لبه ديوار و هرجایی كه خطر سقوط دارد ،جلوگيري نمایید.

کتاب بیماری ها و مشکلات مهم سگ و گربه به زبان ساده، جلد اول: امیررضا عامری نایینی ، دامپزشک ، کلینیک دامپزشکی آران ،تهران ،ایران

زمان انتشار: يكشنبه 14 اسفند 1390 (13 سال قبل)

تعداد بازدید: ۱۶۳۰۴