مقایسه شیر انسان، شیر سگ و شیر گربه میتواند بهخوبی تفاوتهای تغذیهای و فیزیولوژیکی این گونهها را نشان دهد. این تفاوتها، از جمله میزان پروتئین، چربی، لاکتوز، و مواد معدنی و ویتامینها، به نیازهای رشدی، سرعت رشد و ویژگیهای زیستی هر گونه وابسته است. در ادامه به توضیح کاملتر هر یک از این تفاوتها میپردازیم:
1. پروتئین
شیر انسان به طور میانگین دارای حدود ۱ گرم پروتئین در هر ۱۰۰ میلیلیتر است، که نسبت به شیر سگ و گربه کمتر است. نوزادان انسان به رشد آهستهتری نیاز دارند و بدن آنها نیاز به پروتئین اضافی برای ساخت عضلات یا اندامهای سریعالرشد ندارد. شیر سگ و گربه حاوی پروتئین بیشتری است (حدود ۷ تا ۹ گرم پروتئین در هر ۱۰۰ میلیلیتر برای گربهها و ۵ تا ۸ گرم برای سگها). این به دلیل رشد سریع نوزادان این حیوانات است. بچهگربهها و تولهسگها در دوره نوزادی به رشد سریع عضلانی و استخوانی نیاز دارند، که بدون پروتئین بالا امکانپذیر نیست.
2.چربیها
شیر انسان دارای حدود ۴ گرم چربی در هر ۱۰۰ میلیلیتر است، که تعادلی بین انرژی و سلامت کلی ایجاد میکند.شیر سگ و گربه حاوی چربی بیشتری است، بهویژه شیر گربه که حدود ۸ تا ۱۰ گرم چربی در هر ۱۰۰ میلیلیتر دارد. چربی بالا در شیر گربه برای تأمین انرژی مورد نیاز آنها جهت رشد سریع و بازیابی انرژی ضروری است. چربیها در تشکیل سیستم عصبی، پوست و موی سالم نیز نقش دارند.
3. کربوهیدراتها و لاکتوز
شیر انسان دارای حدود ۷ گرم لاکتوز در هر ۱۰۰ میلیلیتر است، که منبع اصلی انرژی برای نوزادان انسان است. دستگاه گوارش انسان بهطور طبیعی با لاکتوز سازگار است و میتواند آن را به خوبی هضم کند.شیر سگ و گربه لاکتوز کمتری دارد (حدود ۳ تا ۵ گرم در هر ۱۰۰ میلیلیتر). تولهسگها و بچهگربهها لاکتاز (آنزیم هضمکننده لاکتوز) کمتری تولید میکنند و نمیتوانند لاکتوز بالا را به خوبی هضم کنند. این ویژگیها از آنها در برابر مشکلات گوارشی و اسهال ناشی از لاکتوز محافظت میکند.
4. ویتامینها و مواد معدنی
شیر انسان حاوی مقدار کافی ویتامینهای A، D، C و همچنین آهن و کلسیم است، که برای رشد مغز، سیستم ایمنی و استخوانها در نوزادان انسان ضروری است.شیر سگ و گربه علاوه بر ویتامینها و مواد معدنی پایه، دارای مواد ضروری دیگری مانند تورین (بهویژه برای گربهها) است. تورین برای عملکرد صحیح قلب، بینایی و سلامت کلی گربهها حیاتی است و گربهها نمیتوانند این ماده را در بدنشان تولید کنند، در حالی که سگها و انسانها به میزان کمی میتوانند تورین بسازند.
5. مواد معدنی اضافی (کلسیم و فسفر)
شیر انسان نسبت به نیازهای رشد استخوانی و دندانی نوزادان انسان، حاوی میزان متعادلی از کلسیم و فسفر است.شیر سگ و گربه به دلیل نیاز شدید به رشد استخوانها و دندانهای سالم در سنین پایین، مقدار بیشتری از این مواد معدنی دارد. بچهگربهها و تولهسگها با کمبود کلسیم و فسفر در سنین نوزادی، به مشکلات استخوانی و دندانی دچار میشوند.
در مجموع، شیر هر گونه بهطور دقیق برای نیازهای رشدی و تغذیهای آن گونه طراحی شده است. مصرف شیر انسان یا حیوانات دیگر به جای شیر مخصوص میتواند مشکلاتی از جمله سوءتغذیه، مشکلات گوارشی و کمبودهای غذایی در نوزادان حیوانات ایجاد کند.
تهیه و تنظیم : دکترامیررضا عامری نایینی ، متخصص بیماری های داخلی دام های کوچک ، کلینیک دامپزشکی آران