وب سایت کلینیک دامپزشکی آران | ورم لزوالمعده ( پانکراتیت ) در گربه

با وارد کردن ایمیل خود محتوای این صفحه به ایمیل شما فرستاده می شود

محتوای این صفحه به ایمیل شما ارسال گردید.

پست الکترونیکی

ارسال

انصراف

ورم لزوالمعده ( پانکراتیت ) در گربه

لوزالمعده یا به انگلیسی پانکراس غده‌ای پهن و دراز است که در قسمت شکمی و پشت معده قرار گرفته‌است.وظیفه لوزالمعده ترشح هورمون ها از جمله انسولین و آنزیم های مهمی برای هضم و جذب غذا می باشد. به التهاب لوزالمعده ورم لوزالمعده یا پانکراتیت می گویند.

این بیماری یک بیماری التهابی شایع در لوزالمعده است که می تواند حاد یا مزمن باشد. در گربه ها پانکراتیت مزمن ، (که تنها بر اساس یافته های هیستوپاتولوژیک از پانکراتیت حاد قابل تمایز است ) نسبت به پانکراتیت حاد شایع تر است و با تغییرات دائمی همراه است که سبب فیبروز و آتروفی پانکراس میشود.

کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.

گربه ها در هر سنی و در هر جنسی به این بیماری میتوانند مبتلا شوند.

در اکثر گربه ها ، علت پانکراتیت نامشخص است ، اما برخی از عوامل خطر ثابت شده شامل ضربه به شکم، افزایش کلسیم خون ، افت خون رسانی به پانکراس ، رژیم های پرچرب (به عنوان مثال رژیم های کم کربوهیدرات ، رژیم های غذایی برای بیماران مزمن کلیه) ، برخی دارو ها ( با این وجود هیچ مدرکی مبنی بر امکان ایجاد ورم پانکراس توسط کورتیکواستروئیدها در لوزالمعده در گربه ها وجود ندارد ) و سموم مثل ارگانوفسفاتها و برخی از عفونت ها مثل توكسوپلاسما گوندی ، آلودگی به انگل های كبدی، احتمالاً پریتونیت عفونی گربه FIP) )و سایر موارد می باشند.

اختلالات مرتبط:

· التهاب لوزالمعده می تواند همزمان با التهاب کیسه صفرا و / یا بیماری التهابی روده رخ دهد (که به التهاب این سه عضو همزمان با هم triaditis میگویند). با این وجود رابطه علت و معلولی اثبات نشده است.

· پانکراتیت می تواند باعث انسداد مجرای صفراوی خارج از کبد شود .

علایم بالینی:

فرم های بیماری / زیرگروه ها:

· حاد یا مزمن

· تحت بالینی (بدون علائم بالینی) ، خفیف (بدون درگیری عوارض عمومی یا لوزالمعده) یا شدید (همراه با عوارض عمومی و / یا لوزالمعده)

تاریخچه ، شکایت اصلی:

علائم بالینی مبهم (به عنوان مثال ، بی حالی ، بی اشتهای) عموما وجود دارند. در حدود یک سوم موارد استفراغ دیده میشود.

یافته های معاینه بالینی :

یافته‌های اختصاصی که دال بر اثبات وجود بیماری باشد وجود ندارد. بی حالی و ضعف جز علایم شایع می باشند. در موارد شدید ، کمبود آب بدن و یا کاهش دمای بدن قابل تشخیص است. درد شکم در حدود یک چهارم موارد گزارش شده است. زردی ممکن است با انسداد مجاری صفوراوی یا بیماری های همزمان کبدی (به عنوان مثال التهاب کیسه صفرا و یا کبد چرب) ، triaditis یا کبد چرب ثانویه رخ دهد .

علت ایجاد و آسیب شناسی :

در اکثر گربه های مبتلا به پانکراتیت ، علت اصلی ناشناخته است ، اما چندین عامل خطر مشخص شده است (بخش بالا عوامل خطر را ببینید).

به طور کلی ، فعال سازی زودرس آنزیم های گوارشی پانکراس منجر به ابتلا به پانکراتیت می شود و پاسخ التهابی منجر به پیشرفت بیماری و عوارض عمومی می شود.

تشخیص:

نمای کلی تشخیصی:

آزمایش fPLI ، حساس ترین و خاص ترین تست آزمایشگاهی است که در حال حاضر برای تشخیص پانکراتیت گربه موجود است. با این حال ، ادغام تمام داده های بالینی موجود دقیق ترین تشخیص را ارائه می دهد. کیت های تشخیصی کاربردی (به عنوان مثال SNAP fPLI) ) برای تشخیص سریع در مرکز دامپزشکی موجود می باشند. با این وجود دسترسی به این نوع کیت ها در ایران بسیار سخت دسترس هستند..نتیجه تست اگر منفی باشد، بیماری ورم پانکراس را بسیار بعید می داند و و دامپزشک می تواند به دنبال سایر اختلالات بگردد. اگر این تست های تشخیص فوری مثبت باشند انگاه باید نمونه را برای تایید و اندازه گیری کمی به آزمایشگاه های مرجع برای تست Spec fPL ارسال شود. متاسفانه تا آنجا که من اطلاع دارم تا این لحظه در ایران برای ارسال این نوع تست آزمایشگاهی وجود ندارد.

تشخیص تفریقی:

· اختلالات دستگاه گوارش حاد یا مزمن اولیه

· اختلالات حاد یا مزمن متابولیک یا عمومی مثل بیماری های کبد و صفرا ، بیماری های کلیه ، اختلالات تیروئید، یا با احتمال کمتر بیماری های دستگاه اعصاب مرکزی و بیماری کرم قلب

اطلاعات اولیه :

· CBCو پنل بیوشیمیایی باید برای کلیه بیمارانی که مشکوک به پانکراتیت هستند ، ارزیابی شود. اگرچه یافته ها برای پانکراتیت متغیر و غیر اختصاصی هستند ، نتایج هر دو این موارد برای ارزیابی شدت بیماری ، شناسایی عوارض و رد سایر اختلالات بسیار مهم هستند .غلظت کلسیم و تری گلیسیرید ناشتا باید در گربه های مبتلا به پانکراتیت ارزیابی شود و عواملی که (به عنوان مثال ، افزایش تری گلیسرید باعلل دیگر ، هیپوکلسمی با علل دیگر) باعث تغییر در این پارامترها می شود را مدیریت کرد و سپس به تشخیص پانکراتیت رسید. انجام تست های ایدز و لوسمی برای همه گربه های بیمار مناسب است. رادیوگرافی شکمی برای تشخیص پانکراس خیلی اختصاصی نیست ، اما برای رد سایر تشخیص های تفریقی پانکراتیت مفید می باشد

تست های پیشرفته یا تست های تأیید کننده:

سونوگرافی شکمی می تواند در تشخیص پانکراس گربه مفید باشد.

معیارهای تشخیصی در سونگرافی میتوانند شامل: بزرگ شدن لوزالمعده یا اثر جرم ، تجمع مایع در اطراف پانکراس ، هایپوکوئیک (نکروز) یا کمتر رایج ، هیپرکریک (فیبروز) لوزالمعده ، چربی محیطی hyperechoic (نکروز چربی محیطی) یا مجرای لوزالمعده dilated

در تشخیص اولتراسونوگرافی پانکراتیت گربه نتایج مثبت و منفی کاذب وجود دارد که تا حدودی به دستگاه ، عملکرد و تبحر سونوگرافیست وابسته هستند .

اندازه گیری میزان آمیلاز خون برای تشخیص پانکراتیت گربه حساسیت و دقت لازم را ندارد. همچنین اندازه گیری میزان لیپاز خون نیز به علت وجود روشهای مختلف اندازه گیری زیاد قابل اطمینان نمی باشد.

اندازه گیری feline trypsin-like immunoreactivity یا همان FTLI در خون نیز برای نشخیص پانکراتیت گربه ارزش تشخیصی کمی دارد.

از کیت های تشخیص فوری fPLI در مرکز دامپزشکی میتوان برای تشخیص اولیه و به عنوان تست اولیه غربالگری استفاده نمود. متاسفانه این نوع کیت در ایران بسیار سخت دسترس هستند.

fPL (Spec fPL) که در آزمایشگاه های مرجع انجام میشود را میتوان به عنوان تست معتبری برای تشخیص پانکراتیت گربه استفاده کرد(حساسیت 80 درصدی و دقت 85 تا 90 درصدی ). این تست نیز تا لحظه نوشتن این متن در هیچ یک از آزمایشگاه های مرجع دامپزشکی ایران انجام نمیشود. با اندازه گیری های پشت سر هم این تست دامپزشک میتواند امکان نظارت بر پیشرفت یا بهبود این بیماری را در یک گربه داشته باشد.

به دلیل ارتباط بالقوه بین پانکراتیت و بیماری های روده (همانطور که در موارد تریادیت رخ می دهد) ، اندازه گیری فولات و کوبالامین خون هم ممکن است اطلاعات مفیدی در دسترس دامپزشک قرار بدهد.

آزمایش اختصاصی برای احتمال وجود بیماری عفونی نیز ممکن است در بعضی موارد مناسب باشد (مثلاً تست سرولوژی برای تشخیص توکسوپلاسما)

درمان:

درمان شامل درمان فوری و درمان در دراز مدت می باشند

در مان فوری:

اصلی ترین روش درمان پانکراتیت ، مراقبت های حمایتی برای درمان علائم بالینی است که باعث عوارض می شوند (به عنوان مثال ، درد شکم ، استفراغ) ، شناسایی و درمان اختلالات عمومی بدن و خود لوزالمعده و حمایت تغذیه ای از گربه .

· در صورت امکان حذف فاکتور های ریسک احتمالی (مانند داروها یا عفونت های دخیل در لوزالمعده).

· مایع درمانی پر قدرت اما معقول .

· استفاده از ضد درد بسیار مهم است. در نظر گرفته می شود که درد شکم در هر گربه مبتلا به پانکراتیت وجود دارد ، چه از نظر ظاهری و چه از نظر بالینی. بی دردی با دوز متناوب یا تزریق به صورت مداوم توسط مایع درمانی . معمولا برای کنترل درد از داروهای مخدر مثل مرفین ، مپیریدین ، فنتانیل ، بوتارفانول استفاده میشود.

· استفاده از داروهای ضد استفراغ مثل اندانسترون و ماروپیتانت . متوکلوپرامید ضد اتفراغ ضعیفی است که ممکن است تأثیر منفی بر خون رسانی لوزالمعده داشته باشد و بنابراین اولین داروی انتخابی معمولا نمی باشد.

· تحت نظر گرفتن ایجاد عوارض حاصل از بیماری بسیار مهم است چرا که هر چه زودتر این موارد کشف شوند راحتتر میتوان انها را کنترل کرد.

· درمان آنتی بیوتیکی فقط باید در شرایطی انجام شود که ظن خاصی برای عارضه عفونی پانکراتیت وجود داشته باشد.

· درمان با گلوکوکورتیکوئید (کورتن مثا دگزامتزون یا پردنیزولون) ممکن است مفید باشد ، به خصوص اگر بیماری التهابی روده و یا کلانژیت به طور همزمان تایید شده (یا مشکوک) باشد.

· اگرچه در سالهای گذشته تصور میشد تغذیه دهانی مضر میباشد و باید به دستگاه گوارش استراحت داده شود ، اما حمایت تغذیه ای بسیار مهم است. اگر بی اشتهایی طولانی شود ، تغذیه از طریق لوله گذاری به داخل مری یا معده ممکن است ضروری باشد.

درمان دراز مدت :

· گربه هایی که همزمان مبتلا به بیماری های التهاب روده (IBD) و / یا کولانژیت (تریادیت در هنگام وجود التهاب در هر سه جا) هستند باید همزمان تحت درمان و مدیریت این بیماری ها نیز قرار بگیرند.

· از رژیم های غذایی پر چربی مانند رژیم های کم کربوهیدرات و رژیم های غذایی در نظر گرفته شده برای بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیه خودداری کنید.

· بسیاری از گربه های مبتلا به پانکراتیت مزمن همانند انسان لنفوسیت ها در لوزالمعده شان انتشار پیدا میکند که در انسان به ان پانکراتیت خود ایمنی میگویند. اگر هیچ علت دیگری برای توجیه پانکراتیت دست پیدا نشد و بیماری خود به خود بهبود نیافت انگاه میتوان به طور ازمایشی از داروهای تضعیف کننده ایمنی نظیر پردنیزولون یا سیکلوسپورین استفاده نمود و منتظر پاسخ ماند. اگر به درمان پاسخ داد انگاه میتوان با کم کردن تدریجی دوز دارو به کمترین دوز موثر رسید.

از استفاده هر دارویی که میتواند سبب پانکراتیت شود باید پرهیز شود.

تغذیه و رزیم غذایی

· تامین نیاز تغذیه گربه مخصوصا تغذیه روده ای فواید بسیار زیادی دارد چرا که ریسک ایجاد مشکل کبد چرب ناشی از گرسنگی را کاهش می دهد.

· در گربه هایی که غذا می خورند و استفراغ نمی کنند ، رژیم غذایی کم چرب باید به مقدار کم و دفعات زیاد در روز داده شود.

· اگر بیش از 3-4 روز گربه از خوردن غذا سرباز زد انگاه می بایست تغذیه توسط لوله انجام پذیرد.

· اگر استفراغ با اینکه داروهای ضد استفراغ استفاده میشوند ادامه دار شد انگاه باید تغذیه از طریق داخل رگ انجام بپذیرد.

عوارض احتمالی بیماری:

در موارد نادری پانکراتیت میتواند تبدیل به آبسه پانکراس شود. همچنین گاهی این بیماری میتواند سبب انسداد مجاری شود که با درمان های معمول عموما کنترل میشوند. عوارض عمومی هم در گربه ها نادر است اما ممکن است شامل انعقاد داخل عروقی منتشر (DIC) ، کاهش پلاکت ها ، آسیب حاد به کلیه و بالا رفتن اوره درخون ، تجمع مایع در محوطه جنب و التهاب صقاق (پریتونیت) باشند.پانکراتیت مکرر و مزمن ممکن است یک عامل خطر برای ایجاد اختلال عملکرد پانکراس درون ریز ( مثل دیابت) یا برون ریز ( مثل نارسایی لوزالمعده برون ریز) باشد.

نظارت هایی که در طول روند بیماری باید انجام شوند:

در دوران ابتدایی بیماری: CBC ، پروفایل بیوشیمی سرم ، پانل انعقادی ، FPLI هر 2-3 روز برای گربه های مبتلا به بیماری حاد و هر 2-3 هفته برای بیماران مبتلا به بیماری مزمن. بر این موضوع دقت شود که سونوگرافی برای نظارت بر پیشرفت کوتاه مدت ارزش کمی دارد.

پیش بینی روند بیماری و نتیجه درمان :

پیش بینی بهبودی از بیماری برای گربه های مبتلا به پانکراتیت ارتباط مستقیم با شدت بیماری دارد. بیماری خفیف و بدون ایجاد عوارض لوزالمعده ای و یا عوارض عمومی ، پیش بینی بهبود از بیماری خوبی را به همراه دارد.

بیماری شدید با در گیری لوزالمعده (به عنوان مثال ، از بین رفتن بافت لوزالمعده ، تجمع مایع در لوزالمعده یا پیرامون آن و سایر موارد) یا کشف عوارض عمومی پیش بینی بهبود یافتن از بیماری را بسیار ضعیفتر خواهد کرد.

میزان تشخیص پانکراتیت با توجه به دسترسی بیشتر به ابزارهای تشخیص نوین ، در حال افزایش است. گمانه زنی جالب این است که برخی گربه های مبتلا به پانکراتیت مزمن به نوعی بیماری شبیه به انچه در انسان پانکراتیت خود ایمنی نام دارد می باشند. لذا در این گربه ها برای کنترل بیماری میتوان از داروهای تضعیف کننده ایمنی (همچنان که پیشتر به ان اشاره شد) استفاده کرد.

ترجمه و تنظیم: دکتر امیررضا عامری نایینی ،دامپزشک، متخصص بیماری های داخلی دام های کوچک ، کلینیک دامپزشکی آران، تهران ، ایران

مرداد 1399

زمان انتشار: جمعه 10 مرداد 1399 (4 سال قبل)

تعداد بازدید: ۱۰۳۱۴