با وارد کردن ایمیل خود محتوای این صفحه به ایمیل شما فرستاده می شود
انصراف
ژيارديا در سگ و گربه
ژيارديا يك انگل گوارشي بسيار ريز تك سلولي است كه مي‌تواند در روده كوچك سگ، گربه و بسياري از پستانداران ساكن شود. ژيارديا انتشار جهانی داشته و يكي از شايع‌ترين انگل‌هاي تك سلولي (تك ياخته) در سگ، گربه و انسان به حساب مي‌آيد. ميزان شيوع بيماري بسته به منطقه جغرافيايي و محل نگهداري دارد. در برخي از مناطق ميزان آلودگي در بين سگ و گربه‌ها تا 50-40 درصد گزارش شده است. اين انگل انواع مختلفي دارد كه برخي از آنها در يك جاندار مشخص مي‌توانند باعث بيماري‌زايي شوند. احتمال انتقال بيماري از سگ و گربه به انسان وجود دارد اما كم اتفاق مي‌افتد چرا كه نوع ژيارديايي كه انسان را براي ميزباني انتخاب مي‌كند معمولاً با انواعي كه سگ و گربه را آلوده مي‌كنند يكسان نيستند
.
ژيارديا در بين انگل‌هاي تك سلولي يكي از ساده‌ترين روش‌هاي تكثير و چرخه‌هاي تكامل را دارد. شايد به همين علت است كه ميزان آلودگي به آن بسيار زياد است. در اين چرخه تكامل احتياجي به جاندار ديگري (ميزبان واسط) نيست و كيست دفع شده از حيوان مبتلا مي‌تواند فوراً هم براي حيوان و هم براي انسان عفونت‌زا باشد.
خوردن هر چیز آلوده به مدفوع حاوی کیست انگل (آب، غذا، وسايل مرتبط با حيوان و...) باعث آغاز چرخه تكاملي ژيارديا مي‌شود. غلت خوردن بر روي خاك آلوده با كيست و سپس ليسيدن توسط خود حيوان يا ساير حيوانات نيز مي‌تواند باعث انتقال بيماري شوند. همچنين عادت ليسيدن مقعد پس از دفع مي‌تواند باعث انتقال كيست به مو و پوشش بدن شده و باعث دوباره آلوده شدن حيوان در اثر تیمار خود گردد. كيست ژيارديا بسيار ريز، گرد، داراي ديواره ضخيم و بدون حركت است. وقتي كيست خورده شد به قسمت‌هاي ابتدايي روده كوچك رفته و در آنجا باز مي‌شود. پس از باز شدن کیست دو عدد فرم فعال ژيارديا كه در اصطلاح علمي به آن تروفوزوئيت مي‌گويند از آن خارج مي‌شود. تروفوزوئيت‌ها شكل شان تقريباً شبيه به گلابي يا قطره اشك است. در داخل آنها دو هسته و در اطرافشان چند تاژك (زائده‌هاي مو مانند) دارند.
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
تروفوزوئيت‌ها برخلاف كيست‌ها حركت دارند و توسط يك صفحه مكنده كه در زير شكمشان قرار دارد به مخاط پرزهاي روده مي‌چسبند. اين فرم از ژيارديا قادر است به وسيله تقسيم دوتايي تكثير پيدا كنند و از اين طريق سطح زيادي از روده را بپوشانند. تروفوزئيت‌ها بسيار آسيب‌پذير و شكننده بوده و در محيط خارج از بدن بيش از نيم ساعت دوام نخواهند آورد. به همين خاطر وقتي مي‌خواهند از بدن خارج شوند ديواره‌اي به دور خود مي‌كشند و تبديل به كيست گشته سپس همراه با مدفوع دفع مي‌شوند. اين كيست‌ها به واسطه ديواره ضخيمي كه دارند مي‌توانند در محيط براي مدت طولاني باقي بمانند. خوشبختانه ظاهرا چرخه تكامل اين انگل محدود به دستگاه گوارش است و از طريق خون يا لنف به ساير عضوهاي بدن انتشار پيدا نمی كنند
.
علايم باليني:
اين بيماري بيشتر در حيوانات جوان، مبتلا به نقص ايمنی FIV, FeLv، ديستمپر و...) و يا آن دسته كه در مناطق پر تراكم جمعيت سگ و گربه نگهداري مي‌شوند ديده مي‌شود.
ژيارديا به پرزهای روده میچسبد و باعث پوشیده شدن سطح روده میشود. پوشیده شدن سطح وسیعی از روده توسط تعداد زیادی از این انگل سبب ایجاد سوءهضم، سوءجذب و افزايش حركات روده مي‌شوند. تمام اين موارد ممکن است بتوانند اسهال ایجاد کنند. اما بسياري از حيوانات آلوده به ژيارديا هيچ نشانه باليني از وجود بيماري را از خود نشان نمي‌دهند. عمومااسهال به صورت ناگهاني، كوتاه مدت، متناوب و مزمن است. دفع چربي همراه مدفوع ممکن است سبب كاهش وزن حیوان گردد. اغلب اسهال‌هاي ژيارديايي در گربه‌ها همراه با دفع بلغم (موكوس) است. به ندرت علايمي نظير استفراغ،دل درد، تب و بي‌حالي در اثر آلودگي با اين انگل گزارش شده است مگر اینکه حیوان دچار بیماری یا بیماری های همزمان دیگر باشد.
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
تشخيص:
دامپزشك معمولاً با معاينه حيوان و با توجه به تاريخچه، شرح حال و وجود اسهال مي‌تواند به وجود اين انگل مشكوك شود. در اين مواقع آزمايش مدفوع انجام مي‌گيرد تا با ديدن كيست تشخيص قطعي شود. تروفوزوئيت ژيارديا نيز ممكن است هنگامي كه اسهال شديد باشد در آزمايش ديده شوند. با اين حال همانطور كه اشاره شد اين شكل از انگل در خارج از بدن عمر كوتاهي دارند و اگر از نمونه‌گيري مدت زماني طولانی بگذرد شانس مشاهده این فرم از انگل بسیار کم میشود.
به طور كل بايد گفت كه آزمايش مدفوع متداول‌ترين روش تشخيصي ژيارديا است اما متاسفانه این روش زیاد دقیق نیست. چراکه دفع انگل عموما به صورت متناوب است و از طرف دیگر تشخیص ان از دیگر انگل ها ممکن است در زیر میکروسکوپ دشوار باشد. برخی روش های اختصاصی ازمایش مدفوع برای پیدا کردن انگل نسبت به آزمايش‌هاي مدفوع معمول بسيار حساس‌تر و دقيق‌ترند. براي افزايش احتمال مشاهده انگل بهتر است چند نمونه در روزهاي مختلف از حيوان گرفته شود
.
كيت‌هاي تشخيص فوري (بر پایه اصول ایمنی) وجود دارند كه با تعيين برخي مواد ترشح شده از انگل (آنتي‌ژن) در مدفوع مي‌توانند به راحتي عفونت به این اتگل را نشان دهند. اين روش نسبت به آزمايش مدفوع عموما دقیق تر است. با این وجود در مراكز دامپزشكي ايران کمتر از این روش استفاده میشود
.
روش‌هاي مولكولي براي تشخيص نيز وجود دارد كه تنها در مراكز تحقيقاتي يا آزمايشگاهي مجهز قابل انجام مي‌باشند. از جمله بيماري‌هايي كه علايم باليني شبيه به بيماري حاصل از ژيارديا را در سگ و گربه ايجاد مي‌كنند مي‌توان به آلودگي‌هاي ساير انگل‌هاي گوارشي، سوءهضم در اثر نارسايي بخش برون‌ريز پانكراس، سرطان‌هاي دستگاه گوارش، بيماري‌هاي عفوني دستگاه گوارش (ويروسي، باكتريايي، قارچي)، عدم تحمل غذايي يا ناپرهيزي غذايي اشاره نمود. ممكن است براي تفريق اين بيماري‌ها از همديگر دامپزشك انجام ساير آزمايشات (مثل آزمايش خون، ادرار) و يا تصويربرداري (راديولوژي يا سونوگرافي) را لازم بداند
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
درمان:
براي درمان عفونت‌هاي ژيارديايي معمولاً از داروهايي مثل فنبندازول، مترونيدازول و يا فورازولیدون استفاده مي‌شود. با این وجود هیچ کدام از دارو ها ممکن است نتوانند بیماری را ریشه کن کنند و تنها سبب کم شدن بار الودگی بشوند. مترونيدازول دارويي است كه به صورت معمول براي درمان اين عفونت‌ها تجويز مي‌گردد اما اين دارو تنها در دو سوم آلودگي‌ها موثر است و مقدار دارويي كه براي درمان ژيارديا استفاده مي‌شود مي‌تواند براي سگ و گربه مسموميت‌زا باشد. بعضي اوقات براي تشديد وهم افزایی اثرات از تركيب دو داروي فنبندازول و مترونيدازول با هم استفاده مي‌شود. با اين وجود فنبندازول به تنهايي نيز در درمان بيماري به كار مي‌رود. برخی منابع اشاره میکنند که فنبندازول از مترونیدازول موثر تر است. آلبندازول قبلاً براي درمان عفونت‌هاي حاصل از ژيارديا به كار می رفته اما اين دارو در سگ و گربه مي‌تواند همراه با عوارض جدي مثل تخريب مغز استخوان همراه باشد. داروي جديدي به نام نيتازوكسانيد Nitazoxanide به بازار آمده است ولی به صورت روتين براي سگ و گربه استفاده نمي‌گردد. بسته به نوع دارو طول درمان از 7-5 روز معمولاً متغيير است. بايد توجه داشت اگر حيواني به ژيارديا مبتلا باشد تمام حيواناتي (چه سگ و گربه) كه با او زندگي مي‌كنند نيز به طور همزمان بايد تحت درمان قرار بگيرند
.
اگر سگ يا گربه در اثر عفونت حاصل از ژيارديا دچار كم آبي، استفراغ و يا تب بود مي‌بايست به وسيله درمان‌هاي حمايتي (مثل مایع درماني) تحت مداوا قرار بگيرد. اگر با وجود انجام درمان علايم باليني بيماري بهبود نيافتند مي‌بايست دامپزشك در جريان گذاشته شود چرا كه ممكن است عامل اصلي ايجاد كننده علايم بيماري ديگري باشد. برخي از دامپزشكان سگ‌هاي مبتلا به اسهال را به صورت علامتي (يعني بدون انجام آزمايش) تحت درمان با فنبندازول قرار مي‌دهند. اين تجويز هم باعث از بين رفتن كرم‌هاي گرد و برخی كرم‌هاي نواري شده و هم مي‌تواند بر ژيارديا موثر باشد. ضدعفوني نمودن اشياء و سطوح در ارتباط با حيوان آلوده و شستشوي خود حيوان براي برطرف كردن آلودگي كيست‌ها از روي پوشش بدن نيز همزمان با خود درمان دارويي بايد انجام بگيرد
.
پس از پايان دوره درمان آزمايش مدفوع لازم است در چند نوبت انجام شود تا از موفقيت‌آميز بودن آن اطمينان حاصل گردد. پيش‌بيني بهبود بيماري و رفع آلودگي با انجام درمان‌هاي متداول معمولاً بسيار خوب است.
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
پيشگيري:
واكسن‌هايي براي پيشگيري از ابتلا سگ به ژيارديا وجود دارند اما تاثير آن مورد بحث متخصصان است. از اين واكسن‌ها مي‌توان براي حيواناتي كه در معرض جدي خطر آلودگي قرار دارند و همچنين سگ‌هايي كه به روش‌هاي درماني مرسوم پاسخ مطلوب نمي‌دهند استفاده كرد. با اين كه بيماري قابل کنترل است اما متاسفانه آلوده شدن دوباره و عود مجدد در اثر باقي ماندن كيست‌هاي مقاوم ژيارديا در محيط، بسيار شايع است. به همين منظور براي پيشگيري از ابتلاي مجدد حيوان لازم است كه كيست‌هاي موجود در محيط بر روي تمام اسباب و اثاثيه مرتبط با حيوان آلوده به وسيله بخارشويي يا ضدعفوني كننده‌هاي حاوي آمونياك از بين برده شوند. کلر زدن آب با روش‌هاي متداول تصفیه، كيست ژيارديا را از بين نمي‌برد. براي از بين بردن اين كيست‌ها يا آب بابد جوشانده شود يا از فيلترهاي مخصوص تصفيه استفاده گردد. بايد اشاره نمود كه اين بيماري مي‌تواند به انسان سرايت كند بنابراين رعايت اصول مقدماتي بهداشتي پرهيز از تماس با مدفوع حيوانات (مخصوصاً توله‌ها)، شستشوي دست پس از هر تماس با حيوان آلوده و دست كردن دستكش‌هاي يكبار مصرف هنگام برداشتن و تماس با مدفوع حيوان براي جلوگيري از انتقال بيماري بسيار مهم و ضروريست. بهترين ماده ضدعفوني كننده محلول رقيق شده هيپوكلريت سديم (وايتكس) يا همان سفيدكننده است. نكته حايز اهميت اينكه بسياري از سگ و گربه‌هاي آلوده به ژيارديا از خود علايمي دال بر وجود بيماري نشان نمي‌دهند. اين دسته از حيوانات مي‌توانند باعث الودگی انسان و ساير حيوانات گردند به همين خاطر توصيه مي‌شود از سگ و گربه‌هاي کوچکتر از یک سال 4-2 بار و بالاي یک سال 2 بار در سال حداقل آزمايش مدفوع انجام بگيرد.
منبع: امیررضا عامری نایینی ، کتاب بیماری ها و مشکلات شایع در سگ و گربه به زبان ساده ، جلد دوم
زمان انتشار: يكشنبه 11 تير 1396 (7 سال قبل)
تعداد بازدید: ۱۴۴۳۸
