با وارد کردن ایمیل خود محتوای این صفحه به ایمیل شما فرستاده می شود
محتوای این صفحه به ایمیل شما ارسال گردید.
ارسال
انصراف
سندرم کوشینگ یا پرکاری غدد فوق کلیوی

سندرم کوشینگ یا پرکاری غدد فوق کلیویHyperadrenocorticism)) یک اختلال هورمونی است که باعث افزایش غیر طبیعی هورمونهای گلوکوکورتیکواستروئیدی (شبیه به کورتیزول) در بدن میشود. سگ و گربه نیز همانند انسان در کنار هر یک از کلیه شان یک غده کوچک به نام غده قوق کلیه دارند. غدد فوق کلیوی یا همان غدد آدرنال در کنار کلیه ها در داخل ناحیه شکمی  قرار گرفته اند. این غده از دو قسمت تشکیل شده است 1-قسمت مرکزی 2-لایه بیرونی . قسمت مرکزی دو هورمون به نام های اپی نفرین و نوراپی نفرین ترشح میکند که مرتبط با بحث ما نیستند. لایه بیرونی یا قشر این غده گروهی از هورمون های حیاتی بنام کورتیکواستروئیدها را ترشح میکند. این هورمونها خود چند دسته اند که برجسته ترین انها شامل گلوکوکورتیکوئید ها (بیشتر هورمون کورتیزول) و مینرالوکورتیکوئید ها (بیشتر هورمون آلدسترون ) میباشند. این هورمون ها از غدد فوق کلیوی به داخل خون ریخته شده و از این طریق به  در سراسر بدن منتشر می گردند.

این هورمونها به طور مستقیم یا غیر مستقیم تقریباً در تمام فعالیت ها و واکنش های بدن حضور داشته و تمام سلولهای بدن برای حفظ عملکرد و سلامت خود به مقادیری از آنها احتیاج دارند. هورمون کورتیزول برای ادامه حیات الزامی است.این هورمون بیشتر مسئولیت کنترل سوخت و ساز قند و پروتئین های بدن را داشته و کمک به تحمل استرس می کند. هورمون آلدسترون در ایجاد تعادل بین الکترولیت ها(مثل سدیم، کلر، پتاسیم) و مایعات بدن دخالت دارد. افزایش یا کاهش هر یک از این هورمون ها می تواند سبب ایجاد مشکلات جدی در بدن گشته و گاهی ممکن است باعث به خطر افتادن جان حیوان گردد. کنترل ترشح هورمون های غدد ادرنال در حالت طبیعی توسط غده کوچکی در مغز به نام هیپوفیز تنظیم میگردد. هیپوفیز موادی ترشح میکند که باعث افزایش یا کاهش تولید هورمونهای غدد ادرنال میشود.افزایش میزان کورتیزول در بدن می تواند باعث ایجاد سندرم کوشینگ گردد. این سندرم به پاس  قدردانی از کاشف آن دکتر هاروی کوشینگ نام گذاری شده است.

کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
عوامل ایجاد کننده بیماری
 
سندروم کوشینگ معمولاً به دو علت بوجود می آید. اولین علت ،استفاده طولانی مدت یا بیش از حد از داروهای حاوی کورتیزول مانند پردنیزولون ،متیل پردنیزولون ،تری آمسینولون یا دگزامتازون(کورتن ها)می باشد. این داروها به خاطر دارا بودن اثرات ضد التهابی قوی شان معمولا توسط دامپزشک برای درمان یا کنترل بسیاری از اختلالات و بیماری ها  نظیر خارش ،برخی بیماری های پوستی ،برخی بیماری های با واسطه ایمنی یا خود ایمن ،برخی از سرطانها و بسیاری از مشکلات دیگر می توانند تجویز شوند. لذا حیواناتی که تحت درمان با این نوع داروها قرار میگیرند باید به طور منظم و دوره ای معاینه و ازمایشات مربوطه از انها گرفته تا از ابتلا به این مشکل جلوگیری شود. علائم این سندرم معمولاً با قطع مصرف این نوع داروها از بین خواهند رفت.
 
وجود توده در غدد فوق کلیوی یا غده هیپوفیز دومین علت ایجاد کننده این سندرم هستند. همانطور که اشاره شد تنظیم ترشحات غدد فوق کلیوی تحت کنترل غده هیپوفیز می باشند. غده هیپوفیز با ترشح و انتقال پیام هایی از طریق یک پروتئین بنام ACTH به غدد فوق کلیوی ،میزان ترشحات این غده را کنترل می نماید. به همین خاطر وجود توده در غده هیپوفیز می تواند به صورت غیر مستقیم سبب اختلال در ترشح کورتیزول از غدد فوق کلیوی شود. از طرف دیگر وجود توده در خود غده فوق کلیوی میتواند مستقیما سبب ترشح این هورمون ها شده و این سندرم را ایجاد کند. وجود توده در غده هیپوفیز در 90-85 درصد موارد و در 15-10 درصد موارد وجود توده در غدد فوق کلیوی باعث ایجاد این مشکل میگردد. سندرم کوشینگ بیشتر در سگ های مسن تا پیر ایجاد گشته و در گربه ها بسیار به ندرت گزارش شده است.
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
 
کورتیزول یک هورمون بسیار مهم میباشد که معمولاً تمام اعضای بدن مثل پوست ،استخوان ،عضلات ،دستگاه تناسلی و ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین سندرم کوشینگ می تواند طیف وسیعی از نشانه های بالینی را در حیوان ایجاد نماید. در هر حیوان بیشتر نشانه های پرکاری غدد فوق کلیوی منحصر به فرد هستند با این حال وجود دو یا سه نشانه در اکثر مبتلایان متداول اند.
 
نشانه های بالینی متداول این سندرم شامل
1-  نوشیدن بیش از حد اب و افزایش حجم ادرار: در اصطلاح پزشکی به این دو حالت پر نوشی و پر ادراری میگویند. در بسیاری از سگ های مبتلا به این سندرم پر نوشی باعث می شود میزان تولید ادرار نیز افزایش یافته و حیوان دچار پر ادراری گردد. بعضی از مبتلایان شب ها در خواب بی اختیار ادرار کرده و برخی از سگ ها که بسیار منضبط بودند و هیچ گاه در داخل خانه ادرار نمی کردند  شروع به ادرار کردن در خانه و مکان های نامناسب می کنند. با این حال وجود پر ادراری و پر نوشی نشانه اختصاصی این سندرم نیستند و بسیاری از شرایط محیطی (همانند هوای گرم) و مشکلات دیگر (همانند دیابت) نیز می توانند باعث ایجاد این نشانه ها شوند.
2- رشد نامناسب مو،کم پشت شدن پوشش مو یا حالت کچلی: این حالت کم پشتی یا کچلی عمدتاً در قسمتهای پشت کمر، پشت پا و دُم حیوان دیده می شوند. کم پشت شدن پوشش مو می تواند در اثر نازک و تنک شدن تار موها و یا ریزش کامل موها ایجاد گردد که سبب کچلی کامل یا ناقص میشود. این مشکل تقریباً هیچوقت سبب ریزش مو در قسمت سر و صورت نمی شود. این سندرم همچنین میتواند پوست را نازک ،شکننده و یا تیره کند.
3- ضعف و تحلیل رفتن عضلات: سگ مبتلا به سندرم کوشینگ به علت ضعف و سست شدن عضلات به سختی از پله ها بالا میرود ،نمی تواند بر روی مبلمان بپرد ،در پیاده روی کم آورده و زود خسته می شود. در برخی موارد حیوان حتی به سختی میتواند از جای خود برخیزد. ضعف ،تحلیل رفتن عضلات و همچنین بزرگ شدن کبد میتوانند باعث ایجاد حالت برامدگی و تورم شکم بشوند.
اغلب سگ های مبتلا به سندرم کوشینگ تمایل حریصانه ای برای خوردن غذا از خود نشان می دهند. از دیگر نشانه ها می توان به له له زدن بیش از حد ،چاقی ،فلجی اعصاب صورت و نامنظم شدن دوره های جنسی (در سگ های ماده) اشاره کرد. بیشتر سگ های مبتلا شادابی کافی را ندارند و در یک گوشه کز کرده و جنب و جوش سابق را از خود نشان نمیدهند.
بیشتر صاحبان این سگ ها که از وجود این مشکل مطلع نیستند و تصور میکنند این علائم به خاطر افزایش سن و پیر شدن انها ایجاد شده اند. با تشخیص به موقع بیماری و انجام درمان مناسب ،حیوان فعالیت خود را دوباره تا حدود زیادی به دست اورده و همان حیوان سابق میشود.
تشخیص
تنها صرف وجود علائم ذکر شده هیچ گاه نباید تصور شود که حیوان مبتلا به سندرم کوشینگ است. بسیاری از شرایط و بیماری های دیگر میتوانند سبب ایجاد علائم مشابه این سندرم در حیوان شوند. دامپزشک با گرفتن شرح حال و تاریخچه ،انجام معاینات بالینی و وجود نشانه هایی نظیر نازک شدن پوست ،عفونت های پوستی عود کننده ،تحلیل رفتن عضلات و بزرگ شدن کبد می تواند به وجود پرکاری غدد فوق کلیوی مشکوک شود. لازم است برای تایید وجود این سندرم اقدامات تشخیصی مناسب صورت بگیرد و از آزمایشات تخصصی استفاده شود. آزمایش خون اغلب موارد غیرطبیعی گوناگونی را از جمله افزایش تعداد گلبول های سفید ،افزایش قند خون ،افزایش برخی انزیم های کبد ،افزایش کلسترول ،افزایش سدیم و کاهش پتاسیم را می تواند مشخص نماید. در ازمایش ادرار مواردی نظیر رقیق شدن ادرار و عفونت های مجاری ادراری میتوانند وجود داشته باشند. همچنین اغلب مبتلایان به این سندرم فشار خون بالایی نیز دارند.
روشهای تصویربرداری از جمله رادیولوژی و سونوگرافی از دیگر اقدامات کمک تشخیصی هستند. 50 درصد توده های غدد فوق کلیه با رادیولوژی و بیش از 90 درصدشان با سونوگرافی قابل تشخیص اند. اگر توده ای در غده هیپوفیز قرار داشته باشد در 50 درصد موارد هر دو غده آدرنال بزرگتر از حد معمول هستند . با این وجود ممکن است در 50 درصد موارد نیز این غدد بزرگتر از حد معمول نباشند. از روشهای پیشرفته تصویربرداری مثل سی تی اسکن و MRI هم می توان برای پی بردن به وجود توده در غده هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی استفاده شود. دامپزشک با انجام تمام این اقدامات تا حدود زیادی از وجود پرکاری غدد فوق کلیه اگاه خواهد شد. با این وجود تشخیص قطعی و تایید نهایی سندرم کوشینگ به وسیله انجام آزمایشات اختصاصی هورمونی نظیر آزمایش تحریک ACTH ،تغییر در نسبت کورتیزول به کراتینین در ادرار و آزمایش تزریق دگزامتازون (LDDST-HDDS) امکان پذیر می باشد. هرکدام از این آزمایشات به نوبه خود دارای مزایا و یا معایبی هستند. در پایان دامپزشک با جمع بندی نتایج به دست امده از آزمایشات و تصویربرداری به تشخیص قطعی خواهد رسید.
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.
درمان
اگر وجود توده در غدد فوق کلیوی علت ایجاد کننده این سندرم باشد می توان توده را توسط جراحی خارج نمود. این عمل جراحی بسیار ظریف و حساس است که حتماً لازم است که توسط جراح متخصص مجرب انجام شود.در برخی موارد به خاطر اینکه توده مناطق حساسی را درگیر نموده است ،جراحی امکان پذیر نخواهد بود. پس از جراحی باید از قرص های حاوی گلوکوکورتیکواستروئید مثل پردنیزولون برای چند هفته استفاده شود.
اگر سندرم به خاطر وجود توده در غده هیپوفیز ایجاد شده و یا درمانی به غیر از جراحی مد نظر باشد میبایست برای کنترل علایم ان از دارو درمانی به صورت روزانه یا یک روز درمیان تا اخر عمر حیوان استفاده شود. هدف از درمان با دارو مهار تولید بیش از حد هورمونهای کورتیکواستروئیدی و ثابت نگاه داشتن غلظت انها تا حد ممکن در محدوده طبیعی می باشد. از مهمترین داروهایی که برای کنترل پرکاری غدد فوق کلیوی استفاده میشوند میتوان به میتوتان ،تریلوستان و کتوکنازول اشاره کرد. تجویز این داروها فقط با نظر و صلاحدید دامپزشک می بایست انجام بگیرد. تریلوستان بر میتوتان ارجحیت دارد و اخیرا از ان در کنترل سندرم کوشینگ تجویز میشود.
چند روز ابتدایی درمان عموما برای سرکوب غدد ادرنال و ترشحات ان از مقادیر زیاد دارو استفاده میشود. در طول این مدت لازم است حیوان از نظر اشتها ،عطش ،سطح هوشیاری و میزان انرژی به دقت زیر نظر قرار گرفته شود. اغلب با شروع درمان اشتها و عطش بیش از حد کاهش پیدا کرده و تدریجا به حالت طبیعی باز می گردند. اینها بیانگر این هستند که درمان موثر بوده است. وجود علائمی نظیر ضعف ،عدم تمایل به خوردن غذا یا نوشیدن اب ،بی حالی و کاهش انرژی می توانند نشان دهنده استفاده بیش از حد دارو باشند. در صورت مشاهده این نشانی ها لازم است دامپزشک بی درنگ مطلع شود. هنگامی که حیوان به وضعیت عادی خود بازگشت دامپزشک تدریجا مقدار دارو را به کمترین مقدار مورد نیاز که علائم بیماری را کنترل نماید کاهش خواهد داد. از دیگر داروهایی که بر میتوتان ارجحیت دارد و اخیرا به جای این دارو برای کنترل سندرم کوشینگ تجویز میشوند تریلوستان است.
اگر در طول دوره درمان نشانه هایی از جمله بی حالی ،ضعف ،استفراغ یا اسهال مشاهده شدند می توانند نشان دهنده سرکوب بیش از حد غدد ادرنال باشند .دراین صورت لازم است با دامپزشک بی درنگ تماس گرفته شود. ممکن است او برای جبران سرکوب بیش از حد ،مقادیری داروی پردنیزولون تجویز نماید.
با گذشت زمان اگر سندرم کوشینگ تحت درمان قرار نگیرد وضعیت حیوان تدریجاً وخیم تر گشته و تدریجا حیوان ضعیف و ناخوش تر می شود.
در صورتی که استفاده از داروهای گلوکوکورتیکواستروئیدی سبب ایجاد این سندرم شده اند میبایست زیر نظر دامپزشک مقدار این داروها کم کم کاهش یافته وسپس قطع شوند. از قطع ناگهانی این نوع داروها باید پرهیز شود چرا که بدن در دراز مدت به انها عادت کرده و قطع یکباره می تواند سبب ایجاد مشکلاتی (گاهی تهدید کننده جان حیوان) میشوند. برای کنترل مشکل یا مشکلاتی که به خاطر انها کورتیکواستروئیدها تجویز می شدند می توان از دیگر داروهای جایگزین که همان اثرات را ایجاد می کنند استفاده کرد.
گربه های مبتلا به سندرم کوشینگ همانند به خوبی سگ ها به درمان دارویی پاسخ نمی دهند و اغلب (چه علت توده در هیپوفیز باشد یا چه توده در غدد آدرنال)احتیاج به جراحی پیدا خواهند کرد. برداشتن هر دو غده آدرنال سبب جلوگیری از ترشح بیش حد کورتیزول در اثر توده های هیپوفیز مغزی می شود. در این صورت لازم است به علت اینکه گربه بدون این هورمون ها قادر به ادامه زندگی نخواهد بود به صورت مادام العمر از داروهای تامین کننده کورتیکواستروئیدهای مورد نیاز بدن استفاده نماید.
جراحی تومورهای غده هیپوفیز بهترین نوع درمان در این موارد اند که در برخی مراکز تحقیقاتی و یا دانشگاهی پیشرفته کشورهای صنعتی انجام می شود. با این وجود در حال حاضر انجام این نوع جراحی بسیار دشوار بوده که می تواند با خطرات و عوارض منعددی همراه باشد. اگر تصمیم به انجام درمان با دارو گرفته شد ،برای زیر نظر گرفتن روند کنترل بیماری و تنظیم مقدار داروها هر چند وقت یکبار احتیاج به معاینات دوره ای منظم و گرفتن آزمایش خون و یا ادرار می باشد.
کتاب بیماری ها و مشکلات مهم سگ و گربه به زبان ساده، جلد اول: امیررضا عامری نایینی ، دامپزشک ، کلینیک دامپزشکی آران ،تهران ،ایران
 
کلیه حق و حقوق این سایت طبق قوانین نشر و انتشار متعلق به کلینیک دامپزشکی آران میباشد و و هرگونه استفاده از مطالب ، طرح ها و تصاویر پیگرد قانونی دارد.



زمان انتشار: پنجشنبه 07 فروردين 1393 (11 سال قبل)
تعداد بازدید: ۲۰۶۳۹
لطفا سوالات خود را در این قسمت مطرح نفرمایید و به قسمت سوال از دامپزشک وب سایت مراجعه نمایید
*
ثبت نظر
درحال حاضر نظری برای خواندنی های دامپزشکی ثبت نشده است.